Η κολπική μαρμαρυγή είναι η συχνότερη αρρυθμία στις ηλικίες άνω των 60 ετών αριθμώντας πάνω 250.000 περιστατικά αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα. Αναλογικά, στο νησί της Σύρου τα περιστατικά αναμένεται να προσεγγίζουν τα 650. Είναι μια αρρυθμία που μπορεί να προκληθεί από πολλές διαφορετικές αιτίες με τη βασικότερη αυτών να είναι η «γήρανση» της καρδιάς που επέρχεται σταδιακά με την αύξηση της ηλικίας. Η συχνότητα εμφάνισης της κολπικής μαρμαρυγής στο γενικό πληθυσμό συνεχώς μεγαλώνει καθώς αφ’ ενός επέρχεται γήρανση του πληθυσμού και αφ’ ετέρου η διάγνωση της γίνεται πλέον ευκολότερα.
Η κολπική μαρμαρυγή «γεννιέται» στους κόλπους της καρδιάς (δεξιός και αριστερός κόλπος∙ είναι οι δύο δευτερεύουσες κοιλότητες της καρδιάς που λειτουργούν επικουρικά στις αντίστοιχες κοιλίες), οι οποίοι «τρέμουν», δηλαδή συσπώνται με συχνότητα 300-600 συσπάσεις ανά λεπτό. Πρακτικά, η καρδιά σταματάει να «υπακούει» σε ένα μόνο κέντρο που δίνει το φυσιολογικό ρυθμικό ρυθμό (φλεβόκομβος) και τη λειτουργία της αναλαμβάνουν πολλά άλλα διαφορετικά κέντρα τα οποία της δίνουν έναν άναρχο και εντελώς άρρυθμο ρυθμό. Τα κέντρα αυτά βρίσκονται στους κόλπους της καρδιάς οι οποίοι συχνά έχουν μεγαλύτερο μέγεθος από το φυσιολογικό στους ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή. Αυτή η διάταση των κόλπων λέγεται κολπική μυοπάθεια και είναι αποτέλεσμα της αρρύθμιστης αρτηριακής πίεσης, του υπερθυρεοειδισμού, διάφορων πνευμονικών νοσημάτων, της καρδιακής ανεπάρκειας, της χρόνιας στεφανιαίας νόσου κλπ., καθώς και της φυσιολογικής φθοράς της καρδιάς που προκύπτει με τη γήρανση.
Η διάταση των κόλπων σε συνδυασμό με την μη αποτελεσματική σύσπασή τους δε βοηθούν το αίμα να κυκλοφορεί σωστά στις τέσσερις κοιλότητες της καρδιάς με αποτέλεσμα αυτό να «λιμνάζει» και να δημιουργούνται θρόμβοι στο εσωτερικό της καρδιάς. Αυτοί οι θρόμβοι μπορούν ανά πάσα στιγμή να εισέλθουν στην κυκλοφορία του αίματος και να προκαλέσουν διάφορα εμβολικά επεισόδια στον εγκέφαλο (εγκεφαλικό επεισόδιο), στο έντερο (εμβολή μεσεντερίου αρτηρίας), στο σπλήνα (σπληνικό έμφρακτο), στα νεφρά (νεφρικό έμφρακτο), στα άνω και κάτω άκρα κλπ. Στην Ελλάδα τουλάχιστον 500 εγκεφαλικά επεισόδια ετησίως αποδίδονται στην κολπική μαρμαρυγή.
Τα συμπτώματα που μπορεί να αισθανθεί κανείς, εξαιρουμένων των καταστροφικών εμβολικών επεισοδίων, είναι το αίσθημα φτερουγίσματος στο στήθος διάρκειας δευτερολέπτων έως ωρών, η δύσπνοια, η ζάλη και η γενικευμένη αδυναμία η οποία συνήθως αποδίδεται στην υψηλή καρδιακή συχνότητα (120-150 παλμοί/ λεπτό) και στη χαμηλή αρτηριακή πίεση ( <110 mmHg). Επιπλέον, ο μη αποτελεσματικός έλεγχος της καρδιακής συχνότητας μπορεί να οδηγήσει σταδιακά σε καρδιακή ανεπάρκεια.
Ο θεραπευτικός μας στόχος στην κολπική μαρμαρυγή περιλαμβάνει 3 σκέλη. Πρώτο και σημαντικότερο σκέλος είναι να προφυλαχθεί ο ασθενής από τα εμβολικά επεισόδια (κυρίως εγκεφαλικά). Αυτό επιτυγχάνεται με έναρξη αντιπηκτικής αγωγής που σα στόχο έχει την πρόληψη δημιουργίας θρόμβων μέσα στις καρδιακές κοιλότητες. Δεύτερον, πρέπει να ελεγχθεί η συχνότητα με την οποία συσπάται η καρδιά ώστε ο ασθενής να μην έχει αίσθημα παλμών και να μην έχει συμπτώματα που να του περιορίζουν την καθημερινή του δραστηριότητα. Τέλος, πρέπει να ελεγχθούν όλες οι πιθανές αιτίες δημιουργίας της κολπικής μαρμαρυγής όπως η σωστή ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης, η αντιμετώπιση της στεφανιαίας νόσου, ο έλεγχος συνυπαρχουσών παθήσεων του πνεύμονα και η ρύθμιση της θυρεοειδικής λειτουργίας.
Επιπροσθέτως στη φαρμακευτική αγωγή υπάρχουν, πλέον, αξιόπιστες και πολύ αποτελεσματικές μέθοδοι επεμβατικής θεραπείας της με επέμβαση κατάλυσης (ablation) των κέντρων που δημιουργούν την αρρυθμία μέσα στους κόλπους της καρδιάς. Η μέθοδος αυτή μπορεί να επιλεγεί σε ασθενείς που δεν επιθυμούν να λαμβάνουν μακροχρόνια φαρμακευτική αγωγή ή σε όσους τα φάρμακα δεν είναι αποτελεσματικά και η αρρυθμία δεν μπορεί να ελεγχθεί με άλλο τρόπο. Η αποτελεσματικότητα της κατάλυσης φτάνει το 70% με την πρώτη συνεδρία και πλησιάζει το 90% εάν απαιτηθεί και δεύτερη.
Συμπερασματικά, η κολπική μαρμαρυγή είναι η συχνότερη αρρυθμία στις ηλικίες άνω των 60 και πλέον διαγιγνώσκεται ολοένα και συχνότερα. Ωστόσο, τα θεραπευτικά μέσα που διαθέτουμε, φαρμακευτικά και επεμβατικά, μας δίνουν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση για να την αντιμετωπίσουμε με επιτυχία.